Το έθιμο Ρουγκάτσια στο Ν. Ημαθίας

Το Δωδεκαήμερο κατέχει ξεχωριστή θέση στο λαϊκό εορτολόγιο με πλούσια εθιμολογία στη διάρκεια των τριών μεγάλων εορτών: Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων. Μιας περιόδου τόσο κρίσιμης για την κοινοτική ζωή, επιτελούνταν μια σειρά από τελετουργίες οι οποίες είχαν ως σκοπό τον εξευμενισμό και τον εκδιωγμό των κακών δυνάμεων που βρίσκονταν στη γη τις μέρες αυτές με αποτέλεσμα η καινούργια χρονιά να είναι καλή και γόνιμη. Ιδιαίτερη θέση σ’ αυτές τις γιορτές κατέχει το έθιμο «Ρουγκάτσια» που γινόταν στα χωριά του κάμπου (ρουμλούκι) της Ημαθίας.

Σκοπός του εθίμου ήταν η κοινοτική προσφορά (συγκέντρωση χρημάτων και καρπών για χτίσιμο σχολείων και εκκλησιών). Άνδρες νεαρής κυρίως ηλικίας ντυμένοι με φουστανέλες οι «ρουγκατσιάρηδες», όπως τους έλεγαν κρατώντας στα χέρια τους ξύλινα σπαθιά ξεκινώντας πρώτα από την εκκλησία χόρευαν σ’ όλα τα σπίτια του χωριού με την συνοδεία μουσικών οργάνων (ζουρνάδες). Κάθε φορά που έφθαναν στην είσοδο κάποιας αυλής σταματούσαν, σχημάτιζαν κύκλο και άρχιζαν να χορεύουν. Δέχονταν κεράσματα όπως ρακί, κρασί, τυρί και χοιρινό κρέας που ήταν άφθονα εκείνες τις μέρες στα σπίτια. Παρουσίαζαν αυστηρά μια συγκεκριμένη σειρά συνεχόμενων χορών όπως: περπατητός, προσκυνητός, συγκαθιστός, ρουγκατσιάρικος και πατρώνα.

Το έθιμο απαιτούσε, όταν συναντιόταν δύο ομάδες από ρουγκάτσια έπρεπε να υποταχτεί η μία στην άλλη, περνώντας κάτω από τα σπαθιά, διαφορετικά τα μέλη τους συγκρούονταν μέχρι θανάτου ώστε να αναδειχθεί η ισχυρότερη και η ικανότερη της περιοχής.

Σάκης Σταυρίδης – Υπεύθυνος Τμήματος Λαογραφίας

Φωτογραφικό υλικό από το διαδικτυακό τόπο zaliosparadosi.blogspot.com