Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών και ο Ευεργέτης των Σχολών της Βέροιας Δημήτριος Ρακτιβάν

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών ως γιορτή της Παιδείας και η συνακόλουθή ανάδειξή τους σε προστάτες της ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια και συγκεκριμένα στον 11ο αιώνα.

Από τον 19ο αιώνα υπάρχουν μαρτυρίες σύμφωνα με τις οποίες η γιορτή συνδέεται και με την σχολική και την εκπαιδευτική διαδικασία, αφού αναδείχτηκε σε ημέρα τιμής και μνήμης δασκάλων και ευεργετών των σχολείων των ελληνικών κοινοτήτων. Η πρώτη μαρτυρία αναφέρεται στην κοινότητα Σταυροδρομίου Κωνσταντινουπόλεως το έτος 1805.

Κάτι ανάλογο ίσχυσε και στη Βέροια, τουλάχιστον, από το έτος 1893, οπότε ο μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης Κοσμάς θέσπισε την τέλεση μνημόσυνου για την ανάπαυση της ψυχής του προ ολίγου εκλιπόντος ευεργέτη των Σχολών της Κοινότητας Δημήτριου Ρακτιβάν. Η παραπάνω ενέργεια αποτελεί το ένα σκέλος της τιμητικής απόφασης που έλαβαν τα κοινοτικά σωματεία της Βέροιας ως ένδειξη τιμής και ευχαριστίας προς τον ευεργέτη, ο οποίος με το θάνατό του παρείχε 100 λίρες Τουρκίας ετησίως για τις ανάγκες των Σχολών.

Πέρα από το κατ’ έτος μνημόσυνο, η Κοινότητα αποφάσισε να αναρτήσει Πορτραίτο του ευεργέτη στην αίθουσα του Μελέτειου Παρθεναγωγείου. Αργότερα, η ελαιογραφία τοποθετήθηκε στην αίθουσα του Ελληνικού Γυμνασίου και σήμερα κοσμεί την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου της Βέροιας.

Επιπλέον, η Κοινότητα αποφάσισε να κατασκευάσει την προτομή του, η οποία θα τοποθετούνταν στον προαύλιο χώρο του μητροπολιτικού μεγάρου. Η προτομή κατασκευάστηκε από τον Κεφαλονίτη γλύπτη Γεώργιο Μπονάνο και σε αυτήν χαράχτηκε ελεγείο του καθηγητή Π. Καπλανίδη. Με την άφιξή της στη Βέροια τοποθετήθηκε όπισθεν του παλαιού μητροπολιτικού μεγάρου μέχρι το έτος 1957, οπότε μεταφέρθηκε μπροστά στο Γυμνάσιο της πόλης και σημερινό Δημαρχείο όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.